Οι μισθοί των εκπαιδευτικών μειώθηκαν ή παρέμειναν στάσιμοι σε δεκαέξι ευρωπαϊκές χώρες λόγω της οικονομικής ύφεσης.

Σύμφωνα με την έκθεση που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας των Εκπαιδευτικών οι δημοσιονομικές περικοπές και τα μέτρα λιτότητας έπληξαν περισσότερο τους εκπαιδευτικούς στην Ιρλανδία, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία. Οι μισθοί των εκπαιδευτικών στη Βουλγαρία, την Κύπρο, την Εσθονία, τη Γαλλία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κροατία και το Λιχτενστάιν παρουσίασαν ελαφρά μείωση ή παρέμειναν στο ίδιο επίπεδο. Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση σχετικά με τους μισθούς και τα επιδόματα των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων στην Ευρώπη για το 2011/12 σε τέσσερις χώρες, την Τσεχική Δημοκρατία, την Πολωνία, τη Σλοβακία και την Ισλανδία, οι μισθοί των εκπαιδευτικών αυξήθηκαν από τα μέσα του 2010, ενώ στη Ρουμανία επανήλθαν σχεδόν στα προς της κρίσης επίπεδα.

«Οι εκπαιδευτικοί κατέχουν θεμελιώδη ρόλο στη ζωή των παιδιών μας και, όπως είναι ευρέως γνωστό, η επιρροή τους μπορεί να είναι καθοριστική για το μέλλον τους,» δήλωσε η κ. Ανδρούλλα Βασιλείου, Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αρμόδια για θέματα εκπαίδευσης, πολιτισμού, πολυγλωσσίας και νεολαίας. «Οι αποδοχές και οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών πρέπει να αποτελούν κύρια προτεραιότητά μας, εάν θέλουμε να προσελκύσουμε και να διατηρήσουμε τους καλύτερους επαγγελματίες στην εκπαίδευση. Δεν επαρκούν όμως μόνον οι αμοιβές για να προσελκύσουμε τους καλύτερους εκπαιδευτικούς: είναι απαραίτητο και οι αίθουσες διδασκαλίας να είναι άρτια εξοπλισμένες και η φωνή των εκπαιδευτικών να εισακούγεται δεόντως για τον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών και τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις.»

Η έκθεση δείχνει ότι, από τα μέσα του 2010, η οικονομική κρίση είχε αρνητικές συνέπειες στις αποδοχές των εκπαιδευτικών, καθώς όλο και περισσότερες χώρες μείωσαν τόσο τους μισθούς όσο και τα επιδόματα που λαμβάνουν, όπως είναι το επίδομα αδείας και άλλες παροχές. Στην Ελλάδα οι μισθοί των εκπαιδευτικών μειώθηκαν κατά 30% και καταργήθηκαν τα επιδόματα Χριστουγέννων και Πάσχα. Στην Ιρλανδία οι μισθοί των νεοπροσληφθέντων εκπαιδευτικών μειώθηκαν κατά 13% το 2011 και των διοριζόμενων μετά τις 31 Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους κατά επιπλέον 20% λόγω της κατάργησης των επιδομάτων για τυπικά επαγγελματικά προσόντα. Στην Ισπανία οι μισθοί των εκπαιδευτικών και των λοιπών δημόσιων υπαλλήλων μειώθηκαν κατά περίπου 5% το 2010 και από τότε δεν έχουν αναπροσαρμοστεί στον πληθωρισμό· παρόμοια μέτρα έχουν εφαρμοστεί στην Πορτογαλία.

Στην Ευρώπη ο μέγιστος μισθός για τους ανώτερους εκπαιδευτικούς είναι σε γενικές γραμμές διπλάσιος από τον ελάχιστο μισθό για τους νεοπροσληφθέντες. Δεδομένου όμως ότι, για να αναρριχηθεί κάποιος στη κορυφή της μισθολογικής κλίμακας, απαιτούνται κατά μέσο όρο 15-25 έτη, οι ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών φοβούνται ότι μπορεί να ατονίσει το ενδιαφέρον των νέων για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού.

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, παρά το ότι οι αρχικοί μισθοί των εκπαιδευτικών δεν είναι γενικά ενθαρρυντικοί, όταν συνυπολογιστούν τα επιδόματα για πρόσθετες ευθύνες ή για υπερωριακή απασχόληση, το επίπεδο τους προσεγγίζει στις περισσότερες περιπτώσεις τον μέγιστο νόμιμο μισθό τους. Για παράδειγμα, στη Λετονία, ο τελικός μισθός είναι σχεδόν διπλάσιος από τον μέγιστο βασικό μισθό. Στη Δανία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, τη Σλοβακία, τη Φινλανδία, την Αγγλία και την Ουαλία, οι τελικές αποδοχές είναι επίσης υψηλότερες από τον ανώτατο βασικό μισθό, όταν προστεθούν τα διάφορα επιδόματα. Η διαπίστωση αυτή εξηγείται μέχρις ενός βαθμού από το γεγονός ότι ένα σχετικά υψηλό μερίδιο των εκπαιδευτικών ανήκουν σε ομάδες μεγαλύτερης ηλικίας. Πολλές χώρες αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς και ανησυχούν για τη γήρανση του εργατικού δυναμικού («Βασικά στοιχεία για την εκπαίδευση στην Ευρώπη το 2012», IP/12/121 ).

Η έκθεση σχετικά με τους μισθούς και τα επιδόματα των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων στην Ευρώπη για το 2011/12 αποκαλύπτει επίσης ότι, ενώ όλες οι χώρες διατείνονται πως η βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών και σπουδαστών αποτελεί κορυφαία τους προτεραιότητα, μόνο στις μισές από τις χώρες που εξετάζονται στην έκθεση οι εκπαιδευτικοί λαμβάνουν επιδόματα με γνώμονα την καλή απόδοσή τους στη διδασκαλία ή τα αποτελέσματα των σπουδαστών (Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Εσθονία, Ελλάδα, Λετονία, Ουγγαρία, Αυστρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία, Φινλανδία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο - Αγγλία και Ουαλία, Βόρεια Ιρλανδία και Τουρκία).

Ιστορικό του φακέλου

Μισθοί και επιδόματα των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων στην Ευρώπη για το 2011/12

Η εν λόγω ετήσια έκθεση περιέχει τη συγκριτική επισκόπηση των μισθών σε 32 ευρωπαϊκές χώρες (κράτη μέλη της ΕΕ, της Νορβηγίας, της Ισλανδίας, του Λιχτενστάιν, της Κροατίας και της Τουρκίας). Καλύπτει τους εκπαιδευτικούς και τους διευθυντές σχολείων που έχουν ολοκληρώσει την κατάρτισή τους ως εκπαιδευτικοί και απασχολούνται πλήρως στην προσχολική, την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια (κατώτερη και ανώτερη) βαθμίδα της εκπαίδευσης.

Η έκθεση περιλαμβάνει στοιχεία σχετικά με:

• τα όργανα λήψης αποφάσεων που καθορίζουν τους μισθούς των εκπαιδευτικών·
• τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα·
• τον ελάχιστο και τον μέγιστο νόμιμο μισθό σε σχέση με το κατά κεφαλή ΑΕΠ και τους πραγματικούς μισθούς (βασικοί μισθοί συν τα επιδόματα)·
• την αύξηση των μισθών σε σχέση με την εργασιακή εμπειρία·
• την πρόσφατη αύξηση/μείωση της αγοραστικής δύναμης των εκπαιδευτικών και τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης·
• τις διάφορες κατηγορίες επιδομάτων και τα όργανα λήψης αποφάσεων αρμόδια για τη χορήγησή τους.

Ευρυδίκη

Η έκθεση συντάσσεται για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το δίκτυο «Ευρυδίκη», το οποίο παρέχει πληροφορίες και αναλύσεις σχετικά με τα ευρωπαϊκά συστήματα και τις πολιτικές για την εκπαίδευση. Το δίκτυο απαρτίζουν οι 38 εθνικές υπηρεσίες με έδρα στις 34 χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα της ΕΕ για τη διά βίου μάθηση (κράτη μέλη της ΕΕ, Κροατία, Σερβία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία, Ελβετία και Τουρκία). Η Σερβία και η Ελβετία δεν συμμετείχαν στην έκθεση σχετικά με τους μισθούς και τα επιδόματα των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων στην Ευρώπη για το 2011/12.Υπεύθυνος για τον συντονισμό και τη διαχείριση του δικτύου Ευρυδίκη είναι ο εκτελεστικός οργανισμός εκπαίδευσης, οπτικοακουστικών θεμάτων και πολιτισμού της ΕΕ.

Για περισσότερες πληροφορίες

Η πλήρης έκθεση σχετικά με τους μισθούς και τα επιδόματα των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων στην Ευρώπη για το 2011/12, στην αγγλική γλώσσα, είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση: http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/facts_and_figures/salaries.pdf

Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Εκπαίδευση και κατάρτιση

Ιστοσελίδα της κ. Ανδρούλλας Βασιλείου

Παρακολουθήστε την κ. Ανδρούλλα Βασιλείου στο Τwitter @VassiliouEU